Jaka jest historia polskiej flagi? Ten symbol narodowy jest o wiele młodszy od polskiego herbu, czyli białego orła na czerwonym tle.
Historia polskiej flagi jest o wiele młodsza od historii polskiego orła. Co więcej – polskimi barwami nie zawsze były biel i czerwień.
Historia polskiej flagi. Kiedy wypada święto flagi?
Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej wypada 2 maja i jest obchodzony od 2004 roku. Święto to ustanowiono na pamiątkę wydarzeń z 2 maja 1945 roku. Polscy żołnierze zdobywali wówczas stolicę hitlerowskich Niemiec i umieścili biało-czerwoną flagę na Kolumnie Zwycięstwa – Siegessäule oraz na Reichstagu w Berlinie.
2 maja ma również inne znaczenie. W czasach PRL-u właśnie tego dnia lokalne władze ściągały polskie flagi z masztów i usuwały je z miejsc publicznych, by nikt nie mógł posądzić ich, że obchodzą zniesione święto Konstytucji 3 Maja.
Historia polskiej flagi. Zaczęło się od herbu
To herby towarzyszą państwom od zarania, a nie flagi. Nic więc dziwnego, że także w polskiej historii najpierw pojawił się herb. Biały orzeł na czerwonej tarczy jest polskim symbolem od czasów Przemysła II – króla z dynastii Piastów, który został zamordowany przez pomorskiego najemnika Jakuba Kaszubę.
Tak więc na początku polskiej państwowości nie było flagi, ale używano chorągwi. Pierwszą chorągiew, którą można by uznać za praprababkę biało-czerwonej opisał Jan Długosz, pisząc o przygotowaniach do Bitwy pod Grunwaldem.
Długosz pisze w swoim dziele o „chorągwi wielkiej, na której wyszyty był misternie orzeł biały z rozciągnionemi skrzydły, dziobem rozwartym i z koroną na głowie, jako herb i godło całego Królestwa Polskiego”.
Jeśli chorągiew spod Grunwaldu była praprababką obecnej flagi RP, to chorągiew Rzeczypospolitej Obojga Narodów można uznać za prababcię.
Również w tamtych czasach federacja Polski i Litwy używała bieli i czerwieni. Chorągiew składała się z trzech pasów: czerwonego, białego i czerwonego. Po środku chorągwi umieszczano zwykle czterodzielny herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Historia polskiej flagi. Nie tylko biel i czerwień
Zanim utarło się, że barwy reprezentujące Polaków to biel i czerwień, polski naród korzystał z różnych flag.
Bardzo długo Polacy utożsamiali się z trójbarwną flagą biało-czerwono-granatową. Dziś te kolory powszechnie kojarzą się ze słowiańszczyzną i widnią na flagach m.in. Czech, Słowacji, Słowenii, Serbii czy Federacji Rosyjskiej.
Biało-czerwono-granatowa flaga reprezentowała Polaków na przykład podczas Powstania Styczniowego i Powstania Listopadowego. Takie same kolory miał sztandar Królestwa Polskiego z sali Sejmu, wywieziony po powstaniu listopadowym przez Joachima Lelewela.
Granat, biel i czerwień miały być także flagą nigdy niezrealizowanego projektu Rzeczypospolitej Trzech Narodów, czyli wspólnego państwa Polaków, Litwinów i Ukraińców (Rusinów).
Inna flaga, która była symbolem Polski, była całkowicie biała. Flagę w tym kolorze nadał Polakom August II Mocny.
Biało-czerwona w zasadzie zrodziła się z kompromisu. 7 lutego 1831 roku na wniosek posła Walentego Zwierkowskiego, wiceprezesa Towarzystwa Patriotycznego unormowano kwestię polskich barw narodowych. Konserwatyści optowali wówczas za białą flagą natomiast bardziej postępowi chcieli trójkolorowej – biało-czerwono-szafirowej, czyli barw konfederacji barskiej.
Ostatecznie wybrano, co następuje:
Izba Senatorska i Izba Poselska po wysłuchaniu Wniosków Komisji Sejmowych, zważywszy potrzebę nadania jednostajnej oznaki, pod którą winni się łączyć Polacy, postanowiły i stanowią:
Artykuł 1.
Kokardę Narodową stanowić będą kolory herbu Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, to jest kolor biały z czerwonym.
Artykuł 2.
Wszyscy Polacy, a mianowicie Wojsko Polskie te kolory nosić mają w miejscu gdzie takowe oznaki dotąd noszonymi były.
Przyjęto na posiedzeniu Izby Poselskiej dnia 7 lutego 1831 rok.
Historia polskiej flagi. Dziś flaga Polski nie jest biało-czerwona, tylko…
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku znów polskie elity stanęły przed dylematem, jakie barwy wybrać na symbol państwowy. Ostatecznie w 1919 roku wybrano biel i czerwień.
„Za barwy Rzeczypospolitej Polskiej uznaje się kolor biały i czerwony w podłużnych pasach równoległych, z których górny – biały, dolny zaś – czerwony” – czytamy w ustawie z 1 sierpnia 1919 roku.
Z tym, że nie wybrano po prostu zwykłego białego i zwykłego czerwonego. Flaga miała być biało-karmazynowa. Karmazyn to odcień ciemnej czerwieni z niewielką domieszką błękitu. Jest to kolor krwi żylnej.
Barwy te zmieniono w roku 1927 na biel i cynober (czyli mieszankę czerwonego i pomarańczowego). Po II wojnie światowej komuniści również ustanowili biało-cynoberową flagę symbolem PRL.
Czerwono-pomarańczowy odcień dolnego pasa polskiej flagi ostał się do 1980 roku, kiedy to polskie barwy zmienione na obowiązujące do dziś.
Lifting przeszły oba pasy flagi. Białemu nadano odcień o numerze #E9E8E7, czyli w rzeczywistości szary, a nie biały.
Czerwony pas z kolei zamieniono na kolor o odcieniu #D4213D, czyli tak naprawdę ciemny róż.
Obecna flaga Rzeczypospolitej Polskiej jest więc, jeśli przyjrzymy się oficjalnie używanym flagom, szaro-różowa. Oczywiście nawet część urzędów nie zważa na zapisy prawne i używa biało-czerwonych flag w różnych odcieniach.
Bardzo często, nawet podczas oficjalnych uroczystości, używa się flag, w których odcień czerwieni to #FF0000, czyli odcień, który uznawany jest za czerwony bez żadnych domieszek.
Szymon J. Grot
TymZyjesz.pl
Fot. Pixabay
